جعفر شوشتری

• شیخ انصاری
• صاحب فصول
• شریف العلمای مازندرانی
• علی بن جعفر کاشف الغطاء
• شیخ محمد حسن صاحب جواهر.

محمدباقر قائنی بیرجندی را ازشاگردان شوشتری بر شمرده اند.

ملاقات با ناصرالدین شاه

در سال ۱۳۰۱ قمری، شیخ جعفر به تهران آمد و مدتی را در خانه ملا علی کنی حضور داشت. شیخ جعفر هر روز نماز را در مسجد مروی می‌خواند و پس از آن حدود دو ساعت منبر می‌رفت که پس از مدتی به جهت فراوانی جمعیت برای نماز و موعظه به مدرسه سپهسالار رفت.

روزی ناصرالدین شاه درخواست ملاقات با شیخ جعفر را نمود و نایب السلطنه را که سپهسالار بود، با کالسکه مخصوص فرستاد و شیخ را به صاحبقرانیه، قصر ییلاقی شاه بردند. معروف شد که شیخ جعفر در ملاقات با شاه گفته بود در عرب رسم است که شخصِ وارد، حق دارد سه خواهش از میزبان بکند و من سه خواهش دارم. شاه با خوشحالی جواب داد هرچه بفرمایید حاضر به انجام آن هستم.

شیخ گفت به عقیده من شبیه‌خوانی در تعزیه‌داری حضرت سید الشهداء(ع) حرام است و هتک حرمت خاندان رسول(ص) است، ولی چون مخالفت با عقیده عوام مشکل است و نمی‌توانید به کلی آن را موقوف کنید، خواهش می‌کنم شبیه‌خوانی عروسی قاسم را حکم کنید موقوف کنند؛ زیرا این واقعه، دروغ و از مجعولات است؛ دوم آنکه عید هفتگی یعنی شنبه نزد یهود و یکشنبه نزد نصارا محترم است؛ ولی مسلمین خصوصا شیعه احترام جمعه را منظور نمی‌دارند. قرار بدهید احترام جمعه را منظور دارند. سوم فلان قریه که در راه عبور من و زوار واقع بود، از سنگینی مالیات شکایت داشتند و مرا شفیع کرده‌اند که من درخواست تخفیف از شما بکنم.

شاه هر سه حاجت شیخ را قبول کرد. مالیات آن قریه را به کلی بخشید و احکامی صادر کرد برای احترام جمعه که بازارها را ببندند و کسب را موقوف کنند و شبیه خوانی عروسی قاسم را در تعزیه‌داری منع شدید کرد.

نفوذ کلام شوشتری

از شاخصه‌های شیخ جعفر شوشتری، نفوذ کلام وی در بین مردم و روحانیون بود. داستان‌هایی از تأثیرگذاری منبر و سخنان وی نقل شده است؛ از جمله:

نقل آیت الله حائری

آیت‌الله اراکی به نقل از شیخ عبدالکریم حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) نقل کرده است:

روزی پای منبر حاج شیخ جعفر شوشتری بودم که ناگهان گفت: می‌خواهم شما را امتحان کنم و بیازمایم که آیا اهل ایمانید و ایمان دارید یا خیر؟ زیرا خداوند می‌فرماید:

إنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إذا ذُکرَ الله وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إذا تُلِیتْ عَلَیهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یتَوَکلُونَ (۸أنفال/۲)

مؤمنان همان کسانی هستند که چون یاد خدا به میان آید دل‌هایشان خشیت گیرد و چون آیات او را بر ایشان بخوانند، بر ایمانشان بیفزاید و بر پروردگارشان توکل کنند.

اکنون آیاتی از قرآن را بر شما تلاوت می‌کنم تا با مؤثر نبودن آن معلوم گردد که اهل ایمانید یا خیر. تا این جمله را در منبر فرمود، من سخت ترسیدم و به فکر فرو رفتم که اگر آیاتی را که می‌خواند در من اثری نداشت چه کنم؟ باری، خود را جمع کردم و آماده نشستم تا گوش به آیات دهم. آنگاه شروع کرد و آیاتی از قرآن کریم را قرائت کرد و الحمدلله احساس کردم که آن آیات شریفه در من اثر کرد.

نقل آیت الله شیرازی

آیت الله شیرازی بیان داشته است:

در جریان سفر مرحوم شوشتری به ایران، هنگامی که ایشان وارد تهران گردید، انبوه مردم از جمله سفیر کشور روسیه به ملاقات ایشان رفتند. مردم تقاضای موعظه کردند و مرحوم شوشتری بنا به اصرار مردم، سرش را بلند کرد و فرمود: «مردم! آگاه باشید که خدا در همه جا حاضر است و به نهفتۀ سینه‌ها داناست.» «إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ»(هود/۵).این فراز تکان‌دهنده و کوتاه، اثری عمیق در مردم نهاد؛ به گونه‌ای که اشک ها روان شد و قلب ها تپید و مردم دگرگون شدند. سفیر روسیه در نامه‌ای به امپراطوری روس در این مورد نوشت: «تا هنگامی که این قشر روحانیون راستین مذهبی، در میان مردم باشند و مردم از آنان پیروی کنند، سیاست ما کاری از پیش نمی‌برد؛ چرا که وقتی یک جملۀ شوشتری دریک مجلس عظیم، این گونه دگرگونی ایجاد می‌کند، روشن است که دستورات و فتواهای آنان چه خواهد کرد.»

آثار

از شیخ جعفر شوشتری آثاری باقی مانده است؛ از جمله:

ارادت به امام حسین(ع)

شیخ جعفر، به امام حسین(ع) و ذکر مصائب عاشورا اهتمام داشت. او با کهولت سن، تا آخرین مراحل زندگی خویش منبر می‌رفت و به وعظ و ارشاد می‌پرداخت. در رؤیای مشهوری که از خود وی نقل گردیده، جایگاه و مقام او و منبر رفتن برای سیدالشهداء مشخص می‌گردد.

سخن آقا بزرگ

آقا بزرگ تهرانی در نقباء البشر می‌نویسد:

«حاج شیخ جعفر شوشتری فرزند حسین شوشتری، از بزرگان علما و فقهیان جلیل‌القدر و مشاهیر دانشمندان و از فراخوانان و دعوت کنند گان مردم به سوی خدا در عصر خود بوده است.»

بزرگداشت

کنگره بزرگداشت شیخ جعفر شوشتری با مشارکت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، پنج‌شنبه ۷ بهمن ۱۳۸۹ش در شوشتر برگزار شد.

پانویس

منابع